MITOLOGICZNY JASIŃSKI

Dominik Jasiński to jeden z najbardziej rozpoznawalnych polskich malarzy średniego pokolenia. Znamienna dla jego twórczości jest ekspresyjna figuracja dopowiedziana symbolem. W formie dominującą rolę odgrywają uzyskiwane przez kontrasty różnokolorowych plam barwnych dynamiczne płaszczyzny i graficznie potraktowany detal. Nie da się ukryć, że autor tych prac ukończył Wydział Grafiki. Tym razem Jasiński wziął na warsztat arcydzieło klasyki, a mianowicie Metamorfozy Owidiusza, które obok Biblii stanowiły przez wieki nieprzebrane źródło inspiracji dla poetów i artystów. I chociaż motywy mitologiczne pojawiają się w jego twórczości od lat – najnowsze obrazy wyrażają tę fascynację najpełniej.

Owidiusz, a właściwie Publiusz Owidiusz Nazo, urodził się w 43 r. p.n.e. i był jednym z najwybitniejszych rzymskich poetów. Poemat Metamorfozy – jego najbardziej znany utwór – to praca monumentalna, bo licząca niemal 12 tysięcy wersów i podzielona na 15 ksiąg. Tworzone pod mecenatem pierwszego rzymskiego cesarza Oktawiana Augusta dzieło opowiada o stworzeniu świata i tytułowych przemianach, wykorzystując ok. 250 mitów. Karty Metamorfoz pełne są często skrajnych emocji, namiętności, dramatów i oczywiście erotyki.

Wątki erotyczne w różnych konfiguracjach to niemal stały element twórczości Jasińskiego, tak więc owidiański mariaż artysty z mitologią można uznać za wręcz nieunikniony. Na wystawie prezentowanych jest ponad 20 obrazów i 10 rysunków przygotowawczych – powstałych w latach 2018-2023 – ukazujących proces kształtowania malarskich prac, będących jednocześnie nieco bardziej kontemplacyjnymi, ale skończonymi dziełami sztuki. Z mitologicznego menu Jasiński wybrał szereg ciekawych wątków i intrygujących bohaterów. Największe kompozycje poświęcił Trzem Mojrom – boginiom życia i śmierci, Narcyzowi i nimfie Echo, Apollowi i Muzom, Heraklesowi w kontekście jednej z jego mitologicznych prac. Jedną z prezentowanych na wystawie serii tond Jasiński poświęcił nimfom i boginiom ukazanym pod postaciami portretów pięknych kobiet z roślinnymi atrybutami, drugą zadedykował bogom Olimpu. Tych drugich przedstawił alegorycznie w konwencji wanitatywnych martwych natur z czaszkami opatrzonymi symbolicznymi tatuażami i kwiatami.

Jasiński lubi bawić się cytatami z historii sztuki i kultury – nawet tej popularnej. Jego Afrodyta – nieco w stylu malarstwa Egona Schielego – wyłania się z morskich fal inspirowanych słynnym barwnym drzeworytem japońskiego artysty Hokusaia. Śmiało cytuje elementy współczesnej popkultury, wykorzystując je w inteligentnej grze z konwencją. Jego Hermes nie ma skrzydełek przy kostkach wzorem ikonograficznych pierwowzorów, a uskrzydlone sneakersy odnoszące się do projektów kreatora mody Jeremy’ego Scotta dla marki Adidas. Ale to zakomponowany w tle kadyceusz – atrybut posłańca bogów, boga podróżnych, kupców i złodziei – rozwiewa ewentualne wątpliwości. Nie można się też oprzeć wrażeniu, że tak często pojawiające się w obrazach Jasińskiego kwiaty i inne motywy roślinne, to wpływ secesji, a nawet – uściślając – malarstwa Młodej Polski. Swoją drogą mają one w twórczości artysty zawsze symboliczne znaczenie – w tym wypadku związek z konkretnymi mitami. Ale to nie wszystko – tytuły prac Jasińskiego potrafią być na wskroś nowoczesne, slangowe.

Prezentowanymi na wystawie obrazami Dominik Jasiński wpisuje się w długą tradycję mitologicznej historii sztuki. I choć artystów – w tym tych najwybitniejszych – poruszających na przestrzeni wieków tę tematykę można mnożyć, to obecnie Metamorfozy Owidiusza stanowią zdecydowanie zapomnianą, podobnie jak wyszukane symbole i alegorie, inspirację. Jednym z najciekawszych artystycznych przedsięwzięć poświęconych antycznemu poematowi było wydanie czterotomowej, ilustrowanej edycji francuskiego tłumaczenia Metamorfoz, która ukazało się w Paryżu w latach 1767-1771. Słynny paryski wydawca Pierre-François Basan i rytownik Noël Le Mire zaangażowali do tego – jak powiedzielibyśmy dzisiaj – ilustratorskiego projektu najlepszych francuskich rysowników i rytowników. Ta wielokrotnie wznawiana publikacja cieszyła się popularnością, a pochodzące z niej ryciny ogromnym uznaniem kolekcjonerów. Jednym z nich był ostatni król Polski Stanisław August Poniatowski. I tak jak przed wiekami, tak i obecnie zestaw owych rycin prezentowany jest na piętrze Białego Domu w Łazienkach Królewskich. Są one też dobrze znane artyście i niezwykle bliskie kuratorowi tej wystawy.

Wystawę „Mitologiczny Jasiński. Metamorfozy Owidiusza w malarstwie Dominika Jasińskiego” można oglądać w Galerii i Domu Aukcyjnym ToTuart w Warszawie (Centrum Praskie Koneser, Plac Konesera 10A) od 28 kwietnia do 16 maja 2023, od poniedziałku do niedzieli w godzinach 11:00-19:00. Wernisaż wystawy odbędzie się w czwartek, 27 kwietnia o godz. 19:00.